Değersizlik duygusu içerisinde sevilmeyi ve onaylanmayı beklerken zihinde belirlenen olumsuz değer sistemi mutsuzluğu getirebilir. Karşılaştırma, insanların kendisine değer biçmesine odaklanma veya alma-verme dengesinde dezavantajlı bulunmaya yönelik hesaplama değersizlik duygusunu besleyebilir. Bunlara yönelik çözümleri inceleyelim.

Karşılaştırma ile kişi, kendisinden farklı belirlediği bir bireyin özellikleri ve yeteneklerini kendisine kıstas alabilir. Fakat her bireyin kendine ait becerileri ve karakteri vardır.

Diğer canlılarda olduğu gibi insan, kendi haliyle ve kendi oluşuyla vardır. Bir atın koştuğu gibi bir karınca koşamaz. Sayısal problem çözme, portre çizimi, basketbol oynama veya şiir yazma farklı insanlarda özgün bir şekilde yer alır. Kişilik özelliklerinden sosyallik, cömertlik, sempatiklik veya dürüstlük de kişiye ait bütünsel bir yapının parçasıdır.

Yanıltıcı ve başka birine ait değer skalası yerine, insan kendi kimliğini tanıyarak yapabileceklerini belirleyebilir.

Başkalarının kendisine değer biçmesine bakmak ise, sosyal çevresinin kendisine yönelik davranışları ve iletişiminden çıkardığı değer varsayımıyla değersizlik duygusunu artırabilir. Onay ve dışsal kabul beklentisi ile başkalarından çıkarılan değer varsayımı bırakılarak insanın biricikliğine yönelik farkındalığı ön plana alındığında, değersizlik duygusu sorunu giderilebilir.

Vericilik karşılığında takdir ve beğenilme beklentisi, kendine değer vermede bir ölçüt alınabilir. Değer görmeye odaklanma ile verici bulunma, insanı yorabilir. İnsanların ne verdiği kendisinin saygısı, görgüsü veya kendi bakış açısı ile ilgilidir. Yalnızca verici taraf bulunulan durumlarda, karşı taraf bir değer ölçütü değildir. Öz değere odaklanma ve sınırların korunması, bu gibi durumlarda yararlı olabilir.

Her insan kendi hazinesini bularak kendini gerçekleştirmek için bir hayat şansına sahiptir. Duyguların takibi ile olayları ifade etme kendini keşfetmede iyi bir yatırımdır.

Varlığımızı keşfederek kendimizi olduğumuz gibi kabul ettiğimiz ve varoluş yolumuzda öz değerimiz ile ilerlediğimiz bir hayat diliyorum…

Melike TOPUK – Değerli hissetmenin yolları… (gazetebursa.com.tr)